Yahya Kemal

Yahya Kemal, yalnızca XX. yüzyılın başlarında, Türk şiirinin “dil”ini bularak ona özlediği “ses”i kazandıran, böylecede çağdaş Türk şiirini başlatan şair değil; aynı zamanda, çok değişik konularda, derin gözlemlere ve son derece zengin bilgi birikimine dayanan görüşleri olan büyük bir düşünce adamı’dır da...* Üstelik “Kendi Gök Kubbemiz” sahibinin düşünceleri, geçen zamanla hiç eskimeden, hatta daha da değer kazanarak günümüzde de güncelliğini sürdürmektedir...**

Yahya Kemal, çeşitli konulardaki düşüncelerini, çoğu zaman dostlarıyla yaptığı sohbetler sırasında geliştirip olgunlaştırdığından; “sohbetler”i de, yazıları/şiirleri kadar değişik konulardaki zengin görüşlerini yansıtır...***

“Şiire Adanmış Bir Yaşam: YAHYA KEMAL BEYATLI” adlı eserimizin “Sunuş”unda da belirttiğimiz gibi; daha 1958’de, “Yahya Kemal’le Sohbetler”i hazırlarken, “Hayal Şehir” şâirinin, tadına doyum olmayan, o çok renkli, çok canlı ve çok zengin içerikli “sohbetler”ini, değindiği konulara göre, söz gelişi: Yahya Kemal ve Mustafa Kemal İlişkileri/Yahya Kemal ve Millî Mücadele/Yahya Kemal ve Şiirlerinin Hikâyeleri/Yahya Kemal ve Manzum Nükteleri/Yahya Kemal ve Sevgilileri/Yahya Kemal ve Ünlü Şâirlerimizin Şiirlerinde Bulduğu Aksayan Yönler/Yahya Kemal ve Özel Hayatı/Yahya Kemal ve Din/ ve en son olarak da/Yahya Kemal ve Hakkındaki Yazar Yanlışları gibi başlıklar altında toplayarak; ayrıca da herbirini, aynı konuda Yahya Kemal’in ve diğer yazarların/şâirlerin yazdıklarıyla da zenginleştirerek, bağımsız “konu bütünlüğü” içinde vermeyi düşünmüş; hatta bu yolda ön çalışmalara başlamıştık...

Fakat Yahya Kemal’le, 1955’te Park Otel’deki odasında başlayan ve 1958’de son nefesini verdiği Cerrahpaşa Hastahanesi’ndeki odasına kadar süren sohbetlerimizden bir bölümü, 1958 yılında Cumhuriyet ve Vatan gazetelerinde çıkınca; Abdülhak Şinasi Hisar, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Nihat Reşat Belger, Fuat Bayramoğlu ve Kadri Yörükoğlu gibi Yahya Kemal’i daha gençlik yıllarından tanıyan ve onun sohbetlerinin lezzetini bol bol tatmış olan yakın dostları; aman, demişlerdi, sohbetleri kitaplaştırırken sakın konularına göre bölümlemeye kalkma, sohbetlerdeki bu canlılık, bu renklilik kaybolur... Onu daha ileriki yıllarda, üstelik aynı konularda yazılmış başka yazılarla da zenginleştirerek yine yapabilirsin!... Şimdilik “sohbetler”i olduğu gibi yayımla!...

Bize de böylesi daha uygun göründüğünden “Yahya Kemal’le Sohbetler”, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Kitap Kitabevi’nce, 1959’da ilk eser olarak yayımlanmış; daha sonra da 1972’de İnkılâp ve Aka Kitabevi’nce “İşte Gerçek YAHYA KEMAL” adıyla genişletilmiş ikinci baskısı yapılmıştı...

Yine de “sohbetler”i, değindiği konulara göre bölümlemek düşüncesi, daha o zamanlardan kafamızın içine iyice yerleşmişti... Fakat çalışmaya başlayınca da, böyle bir düşünceyi gerçekleştirmenin ne kadar güç olduğunu hemen anlamıştık!... Çünkü ele aldığımız her konuyla ilgili, Nihat Sami’nin himmetiyle birbiri ardınca yayımlanan ve hep elimizin altında bulunan Yahya Kemal’in 4’ü şiir, 8’i nesir olmak üzere 12 kitapta toplanan eserlerinden başka; “Kendi Gök Kubbemiz” şâiriyle ilgili olarak basılan ve sayıları hayli kabarık olan bellibaşlı bütün eserleri/incelemeleri/makaleleri/tezleri ve söyleşileri de ayrı ayrı bulup “değerlendirmek” gerekiyordu... Fakat kimi zaman, aynı konuda yazılan yazılar arasında da büyük çelişkiler, yanlışlar bulunduğundan (nitekim bunlardan bir bölümü “Yahya Kemal ve Hakkındaki Yazar Yanlışları” bölümünde açıklanacaktır); onları bir bir ayıklayarak “doğru”yu yakalamak ve ayrıca da bunları Yahya Kemal’in “yazdıkları/söyledikleri’yle de karşılaştırmak, her türlü tahminin üstünde zaman alıyordu!... –Üstelik kimi zaman, Yahya Kemal’in yazdıkları/söyledikleri arasında da, belki de “zaman aşımı”ndan dolayı, “çelişkiler bulunabiliyordu!... Tıpkı, Üsküp’ten İstanbul’a gelince, doğruca Abdurrahman Paşa’nın konağına gittiği/Eniştesi Tevfik Bey’le Sirkeci’de bir otelde kaldığı ya da 1922’de Sofya’ya tedavi için gittiği/gizli bir görevle gönderildiği örneklerinde olduğu gibi!...

Ayrıca da “Hayal Şehir” şâirinin hayatta bulunan en yakın dostlarıyla da ele alınan konularla ilgili olarak uzun uzun görüşmeler yapmak gereğini duyduk. Fakat kimi zaman onlar da, aynı konularda çok değişik şeyler anlatıyorlardı!... –Tıpkı Yahya Kemal’i İspanya Elçiliği’nden “ayrılış” olayında olduğu gibi!... –Bu yüzden de “gerçeği” yakalamak, “doğru”yu bulabilmek için, kimi zaman çok uzun araştırmalar/incelemeler ve karşılaştırmalar yapmak zorunda kaldık...

Bu yüzden de, hakkında en çok yazı yazılmış şâirlerimizin başında gelen Yahya Kemal’le ilgili önem taşıyan her şeyi; sabırlı bir dikkatle okumak –ve içlerindeki, değil “Hayal Şehir” şâriyle ilgili çalakalem yazı yazanların -çünkü her eli kalem tutan, Yahya Kemal’le ilgili en az bir yazı yazmakla kendini yükümlü saymıştır.-; üniversite hocalarının ve üstelik Şâir’in yakın dostu olan ünlü yazarların yapmış oldukları büyük yanlışları bir bir ayıklamak (her ne hikmetse bu kimselerden çoğu Yahya Kemal’i İstanbul’da, Vefa Lisesi’nde; Paris’te de Paris Üniversitesi’nde okutmayı kafalarına koymuşlardır!... Tanışmış olduğumuz güvenilir dostlarıyla ve ayrıca da Yahya Kemal’in yasal vârislerinden Adile Güreralp’le konuşarak “Kendi Gök Kubbemiz” şâirinin çeşitli yönlerine ışık tutabilecek anıları derlemek; bütün bunları, Yahya Kemal’le yapmış olduğumuz “sohbetler”de anlattıklarıyla karşılaştırdıktan sonra “değerlendirmek”; ayrıca da bu eserin başına şâirimizin hayatını zaman sırasına göre özetleyen “Yahya Kemal ve Yıllar” olan başka, aynı konudaki ikinci kitabın başında yer alacak olan ve hazırlanması son derece yoğun emek isteyen “Yahya Kemal ve Yıllara Göre Şiirleri” başlıklı, şiirlerinin ilk yayın yerleriyle yıllarını içeren bir incelemenin de eklenmesi; 1958’de başlanmış olan ve Şâir’imizin çok değişik 41 yönünü inceleyen “Her Yönüyle YAHYA KEMAL”in ancak 41 yıl sonra; “Kendi Gök Kubbemiz” şâirinin de aramızdan ayrılışının 41. yılına rastlayan 1999 sonunda tamamlanabilmesine yol açtı... (Ayrıca da yazılmış olan bu 41 bağımsız bölümün, bir kez daha ayrı ayrı yeni baştan gözden geçirilmesi ve bu arada değerli dostumuz Avukat-Yazar Kemâleddin Nomer tarafından bize iletilen ayrıca da “Yahya Kemal ve Musiki bölümünde yer alan yeni belgelerin değerlendirilmesi de yine bir iki yıla yakın bir zamanımızı aldı... Bütün bunlardan başka, Yahya Kemal’in en güzel aşk şiirlerini yazdığı Emel Korutürk Hanımefendi’nin teyzesi Melek Keçeci Hanımefendi ile ilgili bilgilerin ve bu müstesna hanımefendinin nefis bir fotoğrafının, yeğenleri Zeynep Hanım ve eşi Doğan Tekeli tarafından sağlanarak bize iletilmesi de, bu son iki yıla yakın çalışmamıza fazlasıyla değdi... Hepsine de candan teşekkürler...)

Ve bunca yoğun bir çalışmadan sonra “Her Yönüyle Yahya Kemal”, “Kendi Gök Kubbemiz” şâirinin doğumunun 120. yılı olan 2004’te, Toroslu Kitaplığı’nca gün ışığına çıkarıldı.

Bu kitapta da; tıpkı “Kendi Gök Kubbemiz” şâirinin “hayatı-sanatı-eserleri”ni inceleyen “Şiire Adanmış Bir Yaşam: YAHYA KEMAL BEYATLI”* adlı eserimizde olduğu gibi, sayfaları dipnotlarıyla doldurmamak için; sondaki “Kaynakça” bölümünde de değinildiği üzere, yararlanılan kaynak niteliğindeki eserlere sıra numarası verilmiş; kısa alıntılarsa metin içinde belirtilmiştir.

* Nitekim Yahya Kemal’in düşünce adamlığı konusunda Prof. Dr. Nihat Reşat Belger: “Lâyemut (ölümsüz) Yahya Kemal, yalnız çok büyük bir şâir değildi. O, pek ince sezişli, müstesna yüksek zekâlı, geniş kültürlü bir mütefekkirdi de.” (Yeni Sabah/20 Kasım 1958); Sadi Irmak: “Bence kültür adamı ve öğretici Yahya Kemal, şâir Yahya Kemal kadar, belki ondan da önemlidir... Yahya Kemal Türk ve batı edebiyat ve tarihini en iyi bilen Türk’tü diyebiliriz.” (Yeni Sabah/21 Kasım 1958);

Haldun Taner: “Yahya Kemal şâirliğinden, herşeyden önce Türk tarihine, medeniyetine kalbi ile batı anlayışına da şuuru ile sıkı sıkıya bağlı, bu dünya ile o dünya arasında sağlam köprü kurabilmiş sentez sahibi bir fikir adamımızdı... Fikir ve sanat dünyamızdaki özelliği de bence asıl buradan gelmektedir.” (Tercüman/2 Kasım 1958);

Cahit Okurer de: “Yahya Kemal ve eserlerini incelediğimiz zaman, bir fikir adamı olarak yolumuzu daha da aydınlanmış buluyoruz.” (Türk Dili/1 Mart 1959) demektedir.

** Nitekim Kültür Dünyası’nda: “Yahya Kemal aynı zamanda fikirleri büyük bir isabet kaydeden büyük ve önde gelen bir mütefekkirimizdir.” denildikten sonra: “Edebiyat, san’at, kültür değerlerimiz, millî hayatımız hakkındaki görüşleri hiç eskimemiştir, hâlâ ihtiyaç duyulur, hâlâ sıcaktır.” (Kasım 1997) yargısına varılmaktadır.

*** Faruk Nafiz’in: “O sanatta olduğu gibi, sohbette de yeni bir mektep kurmuş ve derslerinden istifade etmesini bilen şâirler yetiştirmiş, bu suretle bütün memlekete sirayet imkânı bulmuş bir üstatlar üstadıdır.” (Salon/1 Aralık 1949) diye belirttiği “Kendi Gök Kubbemiz” şâirinin sohbetleri konusunda, “Yahya Kemal ve Sohbetleri” bölümüne bakılabilir.

* Bu eser, 1958’de çalışmaya başlarken “Her Yönüyle YAHYA KEMAL”e Birinci Bölüm olarak düşünülmüş; fakat eldeki malzemenin bolluğundan/zenginliğinden dolayı, 40 yıla yayılan bir çalışmadan sonra ancak 1998’de tamamlanabilince; 700 daktilo sayfasını tutması üzerine; “Kendi Gök Kubbemiz” şâirinin aramızdan ayrılışının da 40. yılına rastlayan 1 Kasım 1998’de, üyesi olduğumuz “Yahya Kemal’i Sevenler Derneği”nce, “Şiire Adanmış Bir Yaşam: YAHYA KEMAL BEYATLI” adıyla yayımlanması daha uygun görülmüştür. Elden geldiğince titiz bir çalışmayla hazırlanan her iki eserde de, gözden kaçan bazı şeyler olmuşsa, bu konularda bilgi ve belge sahibi olan aziz okuyucuların yazarı uyarmaları, daha sonraki baskılar için yararlı olacağından, kendilerinin zahmetine teşekkürü şimdiden borç biliriz...

Arka Kapak Yazısı

Başa dön

İçindekiler

1. Bölüm: YAHYA KEMAL VE YILLAR

2. Bölüm: YAHYA KEMAL VE MUSTAFA KEMAL İLİŞKİLERİ

YAHYA KEMAL VE MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞI

YAHYA KEMAL VE TARİH ANLAYIŞI

YAHYA KEMAL VE TÜRKİYE TÜRKLERİ’NİN TARİHİ

YAHYA KEMAL VE ŞİİRLERİNDEKİ TÜRK TARİHİ

YAHYA KEMAL VE VATAN ANLAYIŞI

4. Bölüm: YAHYA KEMAL VE DOSTLARI

YAHYA KEMAL VE HAYRANLARINDAN MEKTUPLAR

YAHYA KEMAL VE ÖZELLİKLERİ

YAHYA KEMAL VE SOHBETLERİ

YAHYA KEMAL VE ÇAĞDAŞLIK

YAHYA KEMAL VE FOLKLORUMUZ

başa dön

Önsöz

Başa dön

Teknik Bilgiler:

Önerilen Satış Fiyatı?

Başa dön